Öğrenme

 Öğrenmeye en kısa ve anlamlı tanımıyla; yaşantı ürünü kalıcı davranış değişikliği diyebiliriz. Bizi diğer canlılardan farklı kılan en temel özellik yaşantımızda yeni deneyimler kazanabilmemiz ve bunları yaşantımıza uygulayabilmemizdir.

Öğrenme anlık bir durumdan ziyade bir süreci ifade eder, tekrar ya da yaşantı sonucu ortaya çıkar ve kalıcı bir davranış değişikliğidir. Bu değişiklik iyiye doğru olabileceği gibi kötüye doğru da olabilir.

İnsan çevresiyle etkileşim kurarak edindiği yaşantılar sonucu yeni davranışlar kazanır. Çevrenizde etkileşim kurabileceğiniz çok çeşitli uyarıcılar bulunmaktadır. Bu uyarıcılardan hangisiyle ne tür bir iletişim kuracağınıza siz karar verirsiniz. Günlük yaşantınızda pek çok davranışı ailenizin, arkadaşlarınızın ya da kitle iletişim araçlarının bilinçli olarak size sunduğu uyarıcılarla etkileşime girerek kazanmışsınızdır. Öğrenme faaliyeti yaşantınızın her alanını kapsamaktadır. Hepimizin hayatı aslında öğrenmeden ibaret keşiflerle doludur.

Uzun soluklu bir maraton sonunda bir yıl boyunca öğrendiklerinizle sınava gireceksiniz. Çevrenizdeki insanlara: "Ben sınavı kazanmak için ne yapmalıyım?" diye sorduğunuzda aldığınız cevap "Çok çalışmalısın" olacaktır. Ancak öğrenme sadece "çok çalışmaktan" ibaret değildir.

Öğrenmenin bazı ön koşulları vardır:

1. 1.         Bilgiyi anlamlandırmak: Öğrendiğimiz her şeyin bizim için bir anlamı olmalıdır. Eğer öğrenmeye karşı isteksizliğiniz varsa bu, öğrendiklerinizle anlamlı bir bağlantı kuramamanızdan kaynaklanmaktadır. Üniversite sınavına hazırlanan öğrencilerin öğrenme faaliyeti gelecekleriyle ilgili attıkları en anlamlı adımları oluşturur.

1. 2.         Kararlılık ve İrade: Öğrenme isteği tek başına yeterli değildir. Büyük bir kararlılık ve irade ile hedeflenen başarı doğrultusunda hareket etmelisiniz. Başarılı insanlarla başarısız insanların ayrıldığı nokta, alışkanlıklarına yön verecek iradeye sahip olmaları ya da olmamalarıdır.

"Unutmayın; başarmak için önce onu çok istemek gerekir."

1. 3.         Sistem ve Program: Öğrenilecek bilgi ve materyalleri bir sistem içinde değerlendirirseniz hem öğrenme hızınızı artırır hem de zamanı daha verimli kullanırsınız. Programlı öğrenme, sizlerin kendi hızınız doğrultusunda bireysel öğrenmenizi sağlar.

Programlı öğrenmenin ilkeleri:

1. a.         Küçük adımlar ilkesi: Programlı öğrenmede öğrenilecek bilgi, her biri kolaylıkla kavranacak küçük ve anlamlı birimlere bölünür. Bu bilgi birimleri basitten karmaşığa doğru öğrenilir. Başlangıçta öğrenme hızından çok, konunun doğru bir biçimde öğrenilmesine ağırlık verilmelidir. Bir konuyla ilgili test çözen öğrenci, başlangıçta gözle görülür bir gelişme ve ilerleme gösterebilir. Test çözümü devam ederken hiçbir ilerlemenin görülmediğini anlar; yorgunluktan, ilgi ve istek azalmasından ileri gelmiş olabilir. Bu durumda çalışmalara bir süre ara vermek, hem yeni bir istek ve enerji kazanmaya hem de dinlenme sırasında becerilerin bütünleşmesine yardım eder.

1. b.         Etkin katılım ilkesi: Her bilgi biriminden sonra kazandığınız davranışın pratiğini yapmalısınız. Örnek verirsek ; akşam coğrafya dersinden harita bilgisi konusuna çalıştıysanız, o konuyla ilgili test çözerek etkin katılım ilkesini gerçekleştirmiş olursunuz.

1. c.           Başarı ilkesi: Öğrenmenin sağlanması için doğru davranışınızın pekiştirilmesi gereklidir. Pekiştireç alabilmeniz için başarılı olmanız yani sorulara verdiğiniz cevapların doğru olması gereklidir. Unutmayın ; en büyük pekiştireç başarıdır.

1. d.         Anında düzeltme ilkesi: Yaptığınız davranışın doğruluğu hakkında bilgi almalısınız. Daha önce de bahsedildiği gibi öğrenme hem doğru hem yanlış olabilir. Eğer bir konuyla ilgili test çözdüyseniz ve yanlış yaptığınız sorular varsa doğru cevabı ve yöntemini mutlaka öğreniniz.

1. e.         Bireysel hız ilkesi: Öğrenmede bireysel farklılıklar vardır. En iyi öğrenme kendi hızınızla gerçekleştirdiğiniz öğrenmedir. Kendinizi bu konuda kimseyle kıyaslamayın. Çünkü herkesin geçmiş öğrenme tecrübeleri birbirinden farklıdır.

Unutmayın; Bu sınavı kazanabilmek için her türlü donanıma sahipsiniz. Hiç kimseden eksik ya da şanssız değilsiniz ve başarılı olmaya layıksınız.

Öğrenmede Tekrar

Öğrenme yaşantı ürünü kalıcı davranış değişikliğidir. Kişinin çevre ile etkileşimi, onun çevresindeki insanlardan sürekli olarak bir şeyler alıp vermesi demektir. Yani öğrenme belirli bir zamana sıkıştırılmış bir faaliyet değildir. Bunun aksine öğrenme bir süreç içerisinde oluşur ve dinamik bir süreçtir.

Öğrenmede önemli olan öğrenilen bilgilerin kalıcı olması ve gerektiğinde kullanılabilmesidir. Davranışçı yaklaşıma göre öğrenmenin kalıcılığının sağlanması belirli zamanlarda yapılan tekrarlara ve pekiştireçlere bağlıdır. Tekrar, öğrenmede gelişim sürecine sağladığı fayda bakımından önemlidir. Öğrenmenin yaşamdaki olaylara bir anlam yükleme süreci olduğunu düşünürsek tekrar, yüzeysel olarak öğrenilen ve derinlemesine öğrenilen bilgilerin ayırt edilmesini sağlar.

Tekrar, unutmayı yavaşlatan ve önleyen bir süreçtir. Unutma hiçbir zaman birdenbire olmaz, zamanla olur. Tekrar ne kadar uygun aralıklarla yapılırsa, unutma da o kadar geç oluşur. Öğrenilen bilgiler ve konular kolay kolay unutulmaz ancak belirli aralıklarla düzenli tekrarlar gereklidir.Öğrenmede tekrar, ne kadar istek ve ilgiyle yapılırsa konunun hafızanıza yerleşmesi o kadar kolay ve kalıcı olur.

Öğrenilen bilgi ve konular ne kadar sık aralıklarla tekrar edilmelidir?

Tekrarların sürekli olarak mı, yoksa aralıklı olarak mı yapılması gerektiği, konunun niteliğine, öğrenen kişinin geçmiş bilgi ve deneyimlerine bağlıdır. Aralıklı tekrarlarda; tekrarlar arası zaman, konunun ve öğrenen kişinin özelliklerine göre farklılık gösterebilir.

Tekrarın faydalarını şöyle sıralayabiliriz ;

v Öğrenmenin doğru bir biçimde gerçekleşmesini sağlar.

v Konunun öğrenilmesi aşamasında yöntem yanlışlıkları varsa bunların açığa çıkmasını sağlar. v Önceki öğrenilenlerle yeni öğrenilenlerin pekiştirilmesini sağlar.

v Daha az yorgunlukla öğrenmeyi sağlar.

v Öğrenme aşamasında oluşabilecek yanlışlıkların yavaş yavaş kaybolmasını sağlar.

Psikolojik araştırmalar, bilginin zihinsel olarak tekrar edilmesinin, kısa süreli belleğin uzun süreli belleğe çevrilme işlemini kuvvetlendirip hızlandırdığını ve kalıcılığı artırdığını ortaya çıkarmıştır.

Öğrenmeyi etkileyen faktörler nelerdir?

v Öğrenme, güdülere bağlı bir süreçtir. Güdü, kişiyi davranışı yapmaya iten ihtiyaç veya ihtiyaçlar bütünüdür. Dolayısıyla öğrenme, ihtiyaçlarımıza bağlı olarak şekillenebilir.

v Bireyin fizyolojik, psikolojik ve toplumsal güdüleri, öğrenmeyi yönlendiren ve kalıcılığını sağlayan bir güce sahiptir.

v Aşırı kaygı öğrenmeyi olumsuz yönde etkileyebileceği gibi, orta düzeyde kaygı öğrenme isteğini artırabilir...