ÖĞRENME STİLLERİ

Çağımızın bilgi çağı olması ve öğrenmede kazanılması gereken bilgi, beceri, tutum ve davranışların gün geçtikçe artması, bireyin etkin öğrenmeyi bilmesini zorunlu hale getirmektedir.

Eğer bireylerin öğrenme stillerinin ne olduğu belirlenirse, bu bireylerin nasıl öğrenebileceği ve onlara yönelik nasıl bir öğretim planlanacağı da daha kolay bir biçimde kestirilebilir.

Öğrenme Stilleri her bir öğrencinin yeni ve zor bilgiyi öğrenmeye hazırlanırken, öğrenirken ve hatırlarken farklı ve kendilerine özgü yollar kullanmasıdır.

Öğrenme stillerimiz doğuştan var olan karakteristik özelliğimizdir. Yaşamımızın her anında ve her boyutunda davranışlarımızı etkiler. Yürürken, yatarken, otururken, konuşurken, oynarken, yazarken bizi etkiler ve bu özelliğimize göre bu eylemleri yaparız.

Üç çeşit öğrenme stili vardır: GÖRSEL, İŞİTSEL, KİNESTETİK. Çoğunlukla biri ağırlıklı olmak üzere her üç öğrenme stiline de sahip olabiliriz.

Bir öğrenme stili bir diğerinden iyi veya kötü değildir. Herkes yaşamı boyunca tüm stilleri kullanmakta ancak bir tanesini daha fazla tercih etmektedir.

Aşağıdaki özelliklere baktığınızda kendinizin ya da yakından tanıdığınız bir kimsenin ağırlıklı kullandığı öğrenme stilinin ne olduğu ile ilgili yaklaşık bir fikir sahibi olabilirsiniz.

GÖRSEL ÖĞRENEN KİŞİLER

• Genellikle düzenli ve titizdirler. Karışıklık ve dağınıklıktan rahatsız olurlar.
• Araç gereçlerin yeri bellidir ve bunların yeri değiştirilmez.
• Çantaları, dolapları her zaman düzenlidir.
• Dağınık ortamlarda çalışamazlar.
• Yazmayı sevmeseler de defterlerini temiz ve itinalı kullanırlar.
• Düz anlatım dediğimiz öğretim yönteminden yeterince yararlanamazlar.
• Öğrendiklerini gözlerinin önüne getirerek hatırlamaya çalışırlar.

GÖRSEL ÖĞRENCİLER

• Okulda tertipli ve düzenlidir.
• Diğer öğrencilere örnek gösterilirler.
• Kullanılmış ve yıpratılmış kitapları hiç sevmezler.
• Öğretmeni gözleriyle takip ederler.
• Öğretmenin kıyafetinin düzenli olması onlar için önemlidir.
• Okul kıyafetleri düzenlidir.
• Ödevlerini itina ile yaparlar.
• Sözlü yönergeleri takip etmekte zorlanırlar. Yönergeler ne kadar uzun olursa o kadar çok güçlük çekerler. O nedenle tahtaya yazılmasını isterler.
• Yönergelerin sistemli ve basamaklı olması onları rahatlatır.
• Kurallara uymak ve disiplinli olmak en büyük özellikleridir.
• Karmaşık ve ne olacağı belli olmayan işlerde huzursuz olurlar.
• Uzak geleceğe ait planlar yaparlar. Plansızlık onlar için huzursuzluk demektir.
• Gördükleri şeyleri görüntü olarak belleğe aktarırlar ve görüntülü olarak hatırlarlar.
• Okudukları metindeki yazım, noktalama ve diğer dil bilgisi kurallarına duyarlıdırlar ve hataları çabuk fark ederler.
• Harita, poster, şema, grafik gibi görsel araçlarla kolay öğrenirler ve bu araçlarla öğrendiklerini kolay hatırlarlar.
• Karmakarışık bir ders onları ruhen ve bedenen yorar. Yapılacak işin başından sonuna kadar detaylarıyla belirlenmesi ve görülmesi gerekir.
• Genellikle gördükleri şeyleri görüntü olarak belleğe kaydeder ve görüntü olarak hatırlarlar. Hatırlamak istedikleri telefon numarasını, numaranın yazıldığı yerdeki görüntüsü ile hatırlarlar.
• Kinestetik ve işitsellere göre çok az yazım ve noktalama hatası yaparlar.
• Mükemmellik onlar için önemlidir.
• Bir şey düşünürken gözleri yukarı doğru bakar.

Görsel Öğrenen Çocukların öğrenmelerini ve hatırlamalarını kolaylaştırmak için;

• Çalışabilecekleri derli toplu bir yere ihtiyaçları vardır.
• Bilgi ve kavramları sembol ve resimlere dönüştürmeleri, anlamayı ve bellekte tutmayı kolaylaştıracaktır.
• Öğrenmeleri gereken materyalleri kendileri planlamalı ve organize etmelidirler.
• Öğrenmeyi kolaylaştırmak için harita, şema, şekil ve diğer görsel araçlar kullanılmalıdır.
• Kelimeler yerine sembol, işaret ve grafikler tercih edilmelidir.
• Ders dinlerken veya konu çalışırken anladığını kısa cümle ya da birkaç anahtar kelimeyle özetlemelidirler.
• Ders dinlerken not almalıdırlar.
• Renkler kullanılabilir. (Özellikle zıt renkler)
• Okurken önemli yerlerin altı renkli kalemlerle çizilebilir.
• Anahtar sözcük kartları hazırlanabilir. Kartların az bilgi içermesi belleğe kolay yerleşmesini sağlayacaktır.
• Karmaşık konular çizimlere dönüştürülebilir.
• Problem çözerken istenen ve verilenler renkli kalemlerle yazılabilir.
• Öğrenilen konu ile ilgili CD'ler izlenebilir.

 GÖRSEL YETİŞKİNLER

• Yukarıdaki tüm özellikleri taşırlar.
• Çalıştıkları yerdeki insanların dağınıklık ve düzensizliğinden rahatsız olurlar.
• Planlı olmayı severler. Planladıkları işlerin aksaması huzursuzluk yaşamalarına neden olur.  
• Hızlı konuşurlar.
• Disipline, kural koymaya ve kurallara uymaya çok isteklidirler.
• Yapılacak işleri tarihlendirirler ve bu tarihlere uymaya özen gösterirler.
• Görünüşlerine ve kıyafetlerine önem verirler.
• Arabaları ve yaşadıkları ortam her zaman temiz ve düzenlidir.
• Masalarının üzerinde yığınlar olsa bile mutlaka kendilerine özgü bir düzenleri vardır.
• İyi gözlemcidirler.

İŞİTSEL ÖĞRENEN KİŞİLER

• Diğer gruplardakilere göre daha konuşkandırlar.
• Oyunlarını kendi başlarına oynuyor bile olsalar, sanki yanlarında birileri varmış gibi konuşarak oynarlar.
• Yaşlarına göre daha kapsamlı cümleler kurarlar, kelime dağarcıkları geniştir.
• Konuşmalarında bir ahenk ve melodi vardır.
• Bir şey düşünürken kulak hizasına doğru bakarlar.

İŞİTSEL ÖĞRENCİLER

• Derste kendi kendilerine de olsa konuşurlar.
• Sessiz okumakta zorluk çekerler çünkü kulaklarının duymadıklarını anlamakta zorlanırlar.
• Konuşmaları, jest ve mimikleri taklit edebilirler.
• Sınıf içerisinde sesten çok rahatsız olurlar. Konsantre olabilmeleri için hiçbir sesin olmamasını isterler.
• Düşünürken de düşündüklerini sesli hale getirirler.   
• En iyi işiterek öğrenirler. Fakat öğretmen dersi anlattığı sırada konuşuyor olma ihtimalleri yüksektir. O nedenle derse kulak vermeleri gerekir.
• Yabancı dil öğrenmeye yatkındırlar.
• Konuşma ve dinleme becerileri çok iyidir. Okuma ve yazma becerilerinde zorlanırlar.
• Öğrenirken konuşarak veya sesli okuyarak öğrenirler ve hatırlarken de aynı şekilde biri kendilerine okuyormuş ya da söylüyormuş gibi hatırlarlar.
• Problemde verileni ve isteneni kavramak için sesli düşünürler.
• Bir kelimenin yazılışını hatırlamak için kelimeyi sesli tekrar ederler.
• Bulundukları yörenin şivesini ve öğretmenin telaffuzunu hemen kaparlar.
• Konuşarak öğrenirler.
• Şarkıları baştan sona sadece dinleyerek öğrenebilirler.
• İşitsel öğrenciler sese bu kadar duyarlı olmalarına rağmen TV veya müzik çalarları yüksek sesle dinleyebilirler (özellikle odada başka sesler varsa). 

İşitsel Öğrenen Çocukların öğrenmelerini ve hatırlamalarını kolaylaştırmak için;

• Ders çalışmak için sessiz bir ortam oluşturulmalıdır.
  • Konular tekrar edilirken yüksek sesle okunmalıdır.
• Problem çözerken akıldan geçenler sesli olarak anlatılmalıdır.
  • Panel ve seminerlere katılım sağlanmalıdır.
• Anlatırken de iyi öğrendiklerinden, çalışırken anlatım yöntemi kullanılabilir.
• Öğrenmeyi kolaylaştırmak için çalışma grupları oluşturulabilir ya da bir çalışma arkadaşı bulunabilir.
• Öğrenilmesi gereken materyal şarkılara dönüştürülüp ve yüksek sesle söylenebilir.
  • Kaset-cd çalar kullanabilirler.
  • Okuduklarını kasete kaydederek kendi kasetlerini oluşturabilirler.

İŞİTSEL YETİŞKİNLER

• Konuşkandırlar.       
• Güzel ve ahenkli konuşurlar, ses tonlarını iyi ayarlarlar.
• Müziğe duyarlıdırlar. İş yaparken müzik dinlemeyi severler.
• Sabah kalktıklarında şarkı mırıldanırlar.
• Telefonun karşı tarafındakini ses tonundan hemen tanırlar.
• Okumaktansa dinlemeyi tercih ederler.
• Dinlerken sürekli tasdik edici ya da reddedici sesler çıkarırlar. (Hıı hı, tamam, haa, hay Allah, cık cık, yapma ya...gibi.)

KİNESTETİK ÖĞRENEN KİŞİLER

• Bebekliklerinden itibaren sürekli hareket isterler.
• Dokunmayı ve dokunulmayı severler.
• Düşme, itme, çekme, çarpışma son derece doğal davranışlarıdır.
• Evin dışında oynuyorlarsa taşlar, topraklar, kayalar, ağaçlar ile sarmaş dolaştırlar.
• Temiz kıyafetlerle evden çıkarlar, döndüklerinde gömlekleri sökülmüş, pantolon ve etekleri yırtılmış, düğmeleri kopmuş, dizleri sıyrılmış, üstleri toz-toprak içinde geri dönerler.
• Görseller görüntü belleği, işitseller ses belleği, kinestetikler kas belleği kullanırlar.
• Eşyalarının karışık olmasından hiç rahatsız olmazlar.
• Tertipli olmak için çaba göstermezler.
• Düşünürken aşağı doğru bakarlar.

KİNESTETİK ÖĞRENCİLER

• Okul hayatında zorlanabilirler.
• Oturdukları yerde uzun süre duramazlar.
• Parmak kaldırmak, öğretmenin kendisini görmesini beklemeyi zaman kaybı olarak görürler. Hemen  harekete geçerler. Öğretmenin "Tahtayı kim silecek?" demesi yerlerinden fırlamaları  için yeterlidir.
• Görsel ve işitsel mesajları algılamakta zorlanırlar. Ancak yaparak algılarlar.
• Hareket hâlindeyken daha iyi öğrenirler. (Örneğin, kondisyon bisikletinde kitap okuduklarında daha iyi anlarlar.)
• El şakası yaparlar, konuşurken el ve kollarını bol bol kullanırlar.
• Dokunsallar daha çok ellerini kullanarak öğrenirler.
• Plan ve programdan fazla hoşlanmazlar.

Kinestetik – Dokunsal Öğrenen Çocukların öğrenmelerini ve hatırlamalarını kolaylaştırmak için;

• Çalışırken kendi istedikleri yerde ve şekilde çalışmalarına izin verilmelidir.
• Çalışırken hareket etmeleri kısıtlanmamalıdır.
• Ellerini kullanabileceği çalışmalar yapılmalıdır.  
• Derse konsantre olabilmeleri için ön sıralarda oturtulmalıdırlar.
• Laboratuar çalışmaları için fazladan zaman ayrılmalı, evde deneyler yapmaları için izin verilmelidir.
• Konu ile ilgili müze, tarihi yerler gibi yaşayarak öğrenebileceği mekânlar ziyaret edilmelidir.
• Bir şeyler anlatacakları zaman ayağa kalkma ve tüm vücudunu kullanarak anlatabilme özgürlüğüne sahip olmalıdırlar.
• Sözcükleri ya da sözel bilgileri öğrenirken kuma yazdırma yöntemi uygulanabilir.
• Çalışırken elinde kitap ya da kartlarla ileri geri yürüyebilir, yüksek sesle okuyabilirler.